Wijffels: 'Goede basis gelegd voor het vervolg'

Nieuwsbericht | 05-01-2007 | 00:00

Dat zei informateur Wijffels tijdens een persconferentie op 5 januari 2007.

Gezamenlijke visie

Wijffels: 'De partijen zijn zover gekomen dat er eigenlijk een gezamenlijke analyse ligt en ook een gezamenlijke visie over wat Nederland de komende periode nodig heeft en wat daar vanuit het kabinet aan zou moeten worden gedaan.'

Onderwerpen

Volgens Wijffels is ook diepgaand gesproken over de onderwerpen die de komende periode een plek moeten vinden in een akkoord.

'Dit is het hele veld van onderwerpen waarover grote eensgezindheid was, maar ook onderwerpen waar verschillend tegenaan gekeken wordt', aldus de informateur. Dit is volgens Wijffels de basis voor de feitelijke onderhandelingen.

Verdere besprekingen

Volgens Wijffels waren het 'vruchtbare besprekingen, waarin een goede basis is gelegd voor het vervolg'.

Bij de verdere besprekingen zullen zeker nog 'hobbels' zijn, zei Wijffels, 'er is geen garantie voor succes'. Hij vervolgde: 'De houding van de mensen aan tafel is zonder meer constructief te noemen. Open. Ik zie ook iedere keer weer de wil om er echt uit te komen en ook de wil om te komen tot een ambitieus coalitieprogramma.'

Buiten het Binnenhof

Wijffels en de fractievoorzitters van CDA, PvdA en ChristenUnie waren drie dagen bijeen in Hotel Lauswolt in Beetsterzwaag (Friesland). Wijffels zei dat bewust was gekozen voor een locatie buiten het Binnenhof omdat 'je dan geconcentreerder kunt werken en tempo kunt maken'. Deze werkwijze is goed bevallen en die zullen we ook voortzetten, zei de informateur.

De komende drie tot vier weken zullen Wijffels en de fractievoorzitters drie of vier dagen per week besprekingen houden. Zo kunnen zij 'meters maken', aldus Wijffels.

Verklaring van informateur Wijffels tijdens persconferentie in Beetsterzwaag

Wijffels:
Dames en heren, goedemiddag. Bedankt voor uw belangstelling. U hebt zojuist al de fractievoorzitters gesproken en ik denk dat u daarmee het belangrijkste van wat wij te melden hebben, al hebt gehoord. U hebt begrepen dat wij er in zijn geslaagd via deze intensieve ronde van verkennende besprekingen, wat ik zou willen noemen, een stevige basis te leggen voor de komende onderhandelingen over een coalitieakkoord. Dus dat is de fase waarin we ons bevinden.

Ik heb dan ook inhoudelijk - misschien is dat een teleurstelling voor u - nog niet zo vreselijk veel te melden. Maar ik wil wel graag toelichtende opmerkingen maken over de wijze waarop wij hebben besloten te werken en ook over de lijn die we deze drie dagen in onze besprekingen hebben gevolgd.

Wij hebben gekozen voor een intensieve driedaagse buiten het Binnenhof op een locatie die u in de loop van de tijd heeft ontdekt. Niet zozeer om redenen van negatieve aard, maar eigenlijk omdat wij vonden dat je op deze manier veel geconcentreerder kunt werken en dat je daardoor meer tempo kunt maken. U weet dat tempo een belangrijk element is in de voornemens die wij ons hebben gemaakt. Wij hebben in de afgelopen drie dagen alles bij elkaar toch zo'n kleine 30 uur van intensieve besprekingen gehad. Er is ook hard gewerkt.

Eigenlijk zou je kunnen zeggen: deze formule, die wij nu hier hanteren, is niet heel anders dan wat in tal van organisaties gebruikelijk is. Als je, laten we zeggen, wat meer strategische besprekingen onderling wilt hebben, dan ga je weg uit het kantoor, weg uit de dagelijkse hectiek, en dan zoek je een plek op waar je niet gestoord wordt en waar je in alle rust eens even de lange termijn en de lange lijnen kunt overzien. Dus dat is ook de basisoverweging waarom we hiernaartoe zijn gegaan. Dus weg van de hectiek van de werkplek en u vormt ook een deel van die hectiek.

We hebben overigens nooit de illusie gehad dat we hier onopgemerkt zouden blijven. Wij hebben van tevoren al, Gerard en ik en anderen, gespeculeerd over wanneer we u konden verwachten. De verwachting die wij hadden was: donderdag staan ze hier. Dat is aardig uitgekomen, dus die afspraak klopte perfect.

Ik kan u zeggen dat deze werkwijze ons goed is bevallen en dat we die ook zullen voortzetten. Dus u zult ons weinig aantreffen in die bekende hoek op het Binnenhof. Ik zal straks aan het einde nog iets zeggen over ons verdere vergaderschema.

Maar dan: hoe zijn we inhoudelijk te werk gegaan? Eigenlijk hebben we een inhoudelijke drieslag gemaakt. We zijn begonnen met ons eens af te vragen, helemaal los van verkiezingsprogramma's en tegenstellingen, waar we staan op dit moment met dit land. Wat is de fase, wat zijn de maatschappelijke ontwikkelingen waar wij nu mee te maken hebben. Terugkijkend naar ontwikkelingen van de afgelopen 10-15 jaar, zeg maar, maar ook eens wat verder vooruitkijkend. Wat zijn nou de langetermijnuitdagingen waar we in dit land voor staan?

Je zou kunnen zeggen: we hebben geprobeerd om samen een interpretatie te krijgen van de tijd waarin we leven en waarin een volgend kabinet zal moeten werken. Dus die maatschappelijke en daaruit voortvloeiende politieke context proberen te voorzien van gezamenlijk begrip. Gezamenlijk begrip van waar staan we en wat is er aan de orde?

Ik kan u zeggen dat mij is gebleken dat er een behoorlijke gelijkluidendheid tussen de drie partijen bestaat in de percepties in antwoorden op die vragen die ik zojuist formuleer. Daar is duidelijk sprake van gedeeld begrip na de besprekingen die we hebben gehad, maar eigenlijk ook al vooraf.
Dus dat was stap 1. Je zou kunnen zeggen: proberen de diepte in te gaan, los van de wedstrijdelementen die ik ook nogal eens tegenkom in de wijze waarop u berichtgeeft over dit proces.

Tweede stap was, als dat dan zo is en we er zo naar kijken zoals we daar met elkaar deden, wat er dan moet gebeuren in dit land. En op welke manier? Welke hoofdoriëntaties van beleid moeten er komen en welke ambities hebben partijen gezamenlijk met Nederland? Nou is duidelijk dat partijen daar ook hun eigen accenten in zetten. Maar ook hier kan ik melden dat er sprake was van een brede gezamenlijke basis op dit punt over wat er nu in de komende periode moet gebeuren.

Derde stap in ons proces is geweest dat we weer in verkennende zin eigenlijk alle relevante onderwerpen, die in een komende periode aan de orde zijn en die op een of andere manier ook een plek zouden moeten vinden in een akkoord, vrij diepgaand hebben besproken. Dus we hebben eigenlijk het hele veld overzien. Een veld van onderwerpen waar grote eensgezindheid als het ware over te constateren was, maar ook onderwerpen waar verschillend tegenaan gekeken wordt. En dat hebben we als het ware geregistreerd en geïnventariseerd als basis voor de feitelijke onderhandelingen in een volgende fase.

We hebben ook al in verkennende zin gekeken naar hoe dat zou kunnen neerslaan in een formatieakkoord. Wat voor soort akkoord dat zou kunnen zijn. Het lijkt erop dat het toch een akkoord wordt waarin een heldere visie wordt neergezet over wat partijen in zo'n kabinet zouden willen. Voorzien ook van richtinggevende uitspraken op belangrijke onderwerpen en daar waar het gewenst wordt geacht ook, laat ik maar zeggen, verdere uitwerking en eventueel wat meer specifieke formuleringen.

Dus als ik dat proces en die drie stappen overzie, dan denk ik te kunnen constateren dat partijen zover gekomen zijn dat er eigenlijk een gezamenlijke analyse ligt. Ook een gezamenlijke visie over wat Nederland in een komende periode nodig heeft en wat daar vanuit een kabinet zou worden moeten gedaan. En hoe, op basis daarvan, te komen tot een richtinggevend program voor het volgende kabinet.

Hoe we enerzijds invulling kunnen geven aan verdere modernisering van dit land; institutionele veranderingen die ons helpen om de grote uitdagingen op het gebied van vergrijzing, op het gebied van ecologie, op het gebied van sociale samenhang te kunnen voorzien van passende antwoorden en passend beleid.

Daarbij is ook duidelijk de intentie om dat ook te doen in goede dialoog met mensen. Mensen hebben ook behoefte aan houvast en aan participatie. Ook in beleidsprocessen. Dat is ook een intentie en dat brengt me bij een opmerking over, laten we zeggen, de stijl van besturen. Die is ook besproken en het vertrekpunt waar partijen op zitten is dat men eigenlijk van meet af aan wil kiezen voor dialoog, voor samenspel met burgers, met organisaties, voor naast de mensen staan en bondgenoot van burgers blijven.

Dat is ook een lijn die ik in de besprekingen heel duidelijk ben tegengekomen. Eigenlijk vanuit de opvatting: een kabinet kan het niet alleen. We staan er in dit land samen voor om datgene wat zich aan uitdagingen voordoet aan te pakken.

Er is ook, dat is nog een ander punt, in verkennende zin gesproken over, laten we zeggen, de verhouding tussen de bekende Haagse kolommen en het ontwikkelen van geïntegreerd beleid. De opvatting is dat er eigenlijk in toenemende mate, gelet op de aard van de vraagstukken die zich aandienen, sprake is [van behoefte] aan goed afgestemd, geïntegreerd, gecoördineerd beleid. Er is bijvoorbeeld genoemd: soms moeten we voor onderwerpen 5-6 bewindspersonen in het parlement hebben, omdat er in allerlei
kolommen stukjes verantwoordelijkheid ligt. Hoe kunnen we dat vraagstuk van adequate vormen in termen van verantwoordelijkheidsdeling binnen het kabinet en besluitvormingsprocessen binnen het kabinet voorzien? Hoe kunnen we die horizontale laag in de vraagstukken die er zijn, adequaat adresseren? Dus ook dat is al ook weer in verkennende zin besproken.

Als ik dat geheel overzie, dan is mijn conclusie - maar u had dat geloof ik ook al gehoord van de fractievoorzitters - dat we al met al vruchtbare besprekingen hebben gehad, waarin een goede basis is gelegd voor het vervolg. Daarmee is overigens niet gezegd, zeg ik er maar nadrukkelijk bij, dat het nu verder allemaal wel een soepel project zal zijn. Er zijn duidelijk ook onderwerpen waarover in deze fase verschillend wordt gedacht en dus zullen we in de verdere besprekingen en uitwerkingen zeker nog hobbels tegenkomen. Dus garantie voor succes is er vandaag niet.

Ik zag al even op een van de tv-zenders: er is een akkoord. Het leek mij een snelle conclusie die nog niet geheel gedekt wordt door de werkelijkheid, maar ik moet ook zeggen: ik heb goede hoop op succesvolle verdere besprekingen. De houding van de mensen aan tafel is zonder meer constructief te noemen. Open, constructief. Ik zie ook iedere keer weer de wil om er echt uit te komen en ook de wil om te komen tot een ambitieus coalitieprogramma. Ik zou zeggen: de hele context waarin we daar zitten is duidelijk positief.

Dan tot slot: we hebben voor de komende weken werkafspraken gemaakt die erop neerkomen dat we elk van de komende 3-4 weken intensief verder werken en besprekingen zullen hebben op tenminste 3 en in sommige weken ook 4 dagen. Dat is in sommige gevallen niet elke dag de hele dag, maar ook daar zullen we weer flink meters maken als we dit programma zullen gaan volgen. Dat is uitdrukkelijk de bedoeling.

Ik heb in het begin al gezegd dat er op een of andere manier bij de partijen weinig animo is voor die bekende hoek in het Binnenhof, dus we zullen in zekere mate een reizend gezelschap vormen. We zullen vergaderen op verschillende locaties, die ook voor ons nog niet vast staan. Maar ik vertrouw erop dat u ons ook daar weer zal weten te vinden. Dank u wel.